Wat zijn de beste Nederlandse rappers? Rico, Fresku, Typhoon, Sticks, Jiggy Djé: het zijn standaard namen die altijd voorbij komen. Wat is nou de reden dat Just en met name Engel zo ondergesneeuwd zijn gebleven? Die vraag komt bij het luisteren naar het nieuwste album van dat duo, Dertig genaamd, telkens weer omhoog.
Het tweetal staat voor lekkere boombapbeats, de vlotste flows uit Nederland sinds Opgezwolle ("Revenge of the baggy pants//en de Helly Hansens//Yeah, zelfs heads doen de hammer dance" is zomaar een voorbeeld) en bovengemiddeld sterke teksten. De onmiskenbare energie en passie die de heren aan de dag leggen werkt aanstekelijk, maar het is de persoonlijke laag die Dertig zo indrukwekkend maakt. Natuurlijk zijn er de gebruikelijke punchlines en het gespui van kritiek op de rest van de scene, maar daarnaast zijn er introspectieve tracks waarin de twee hun leven met vaak enige weemoed bekijken. En nee, die combinatie is op zich totaal niet origineel. Het is de uitvoering die het geheel zo sterk maakt. De twijfel van Engel en Just over waar ze nu staan, de dertig alweer gepasseerd, is voelbaar. Ja, ze zijn hun dromen achterna gegaan, maar wat zijn ze daar nu eigenlijk mee opgeschoten, aangezien ze er nauwelijks iets aan verdienen en weinig bekendheid genieten? Beide kanten worden belicht: in 'Red Me Wel' stellen ze hun moeders gerust en zegt Engel letterlijk tevreden te zijn, in 'Realiteit' blijkt echter dat de onzekere levensstijl hen ook de nodige problemen oplevert. De luchtige tracks bevestigen het plezier waarmee de twee achter de microfoon staan, waardoor ook zij bijdragen aan het totaalplaatje. Bovendien zijn er enkele hoogtepunten. 'Regen 2', een track vol verwijzingen en metaforen die met water en regen te maken hebben, kent een stemmige en erg indrukwekkende tekst. Het contrast met 'Nieuw!', een enigszins ironische 'klap die koppen op en neer'-track over hoe ninetieshiphop weer terugkomt, vol heerlijke rijmschema's, kon nauwelijks groter. Is alles dan fantastisch? Ach, her en der is, zoals het schijnbaar hoort bij Nederlandstalige hiphop, een wat zwakker refrein te vinden ('Stad' en 'Mooie Woorden'), maar over de gehele linie overheerst het positieve gevoel ruimschoots. Zoals wel vaker op albums met Engel is er ook weer een Amerikaanse undergroundheld te horen. Eerder waren dit onder meer Sean Price en Apathy, ditmaal is The Gift of Gab (van Blackalicious) de curiositeit. Hij levert een prima bijdrage, het zou mooi zijn als het Dertig wat meer aandacht oplevert, maar eigenlijk hebben Engel en Just dit soort features helemaal niet nodig. Hun emotie en liefde voor het genre alleen leveren namelijk al geweldig luistervoer op. Zonde dat ze zo onderschat worden. (7.5)