De Essentials is een nieuwe reeks artikelen op State Magazine waarmee we de historie van de smaakmakende platenlabels in de rijke hiphopgeschiedenis laten zien. Niet alleen de verhalen achter de schermen, maar ook de essentiële albums of vergeten parels worden belicht. Lees nu deel 1: Def Jam en zet gelijk de Spotify playlist aan.
Een jonge Russell Simmons, ergens begin jaren tachtig. Hij zit achter een goedkoop bureautje, aan de muur een paar gouden en platina platen. Onder zijn neus een volwassen geworden pubersnorretje en een belachelijk vissershoedje op zijn wijsneus-porem. Zou hij toen al geweten hebben dat hij anno 2013 boeken met titels als Superrich zou schrijven en elke morgen met een zweverig veganistenlijf een of andere onmogelijke yogapose twee uur zou volhouden? Simmons verkocht Def Jam in 1999 voor 100 miljoen dollar aan Universal. Rick Rubin Het verhaal Def Jam is een soort oerknal, een ijkpunt. Ervoor rommelt rap wat aan in de underground, de muziekindustrie op een afstand, niet helemaal wetend wat het er mee aan moet. Erna breekt rap als onderdeel van een brede hiphopcultuur alle hitlijsten af. Het besef dat leeft in de hoofden van een aantal jonge mensen, eind jaren zeventig, begin jaren tachtig; dat er meer dan een avondje lol in de club zit in rapmuziek, ligt ten grondslag aan het eerste, grootse succesverhaal dat hiphop rijk is. Het is Simmons die Def Jam uiteindelijk verkoopt maar het verhaal begint bij een smoezelige blanke tiener die het label begin jaren tachtig opricht. 30 jaar na dato is Rick Rubin een superster-producer. Wat ouder, wat grijzer, zijn baard als een epische krans om zijn werk. Hij mag eruit zien als een guru met een bierbuik, slechts weinigen hebben hun levenswerk in zoveel platenkasten, clubs en harten een plek gegeven. Rick Rubin, Jay Z, Russell Simmons De jonge Russell Simmons is een buitenbeentje, maar ook een creatieve hosselaar met vreemde fratsen. Hoe komt iemand erbij neppe cocaïne te verkopen? Simmons doet het. Hij heeft echter ook een scherp oog voor talent. In 1977 ontmoet hij ene Curtis Walker, ook wel bekend als Kool DJ Kurt, nu wereldberoemd als Kurtis Blow. Blow heeft dan net Christmas Rappin’ opgenomen en Simmons gelooft in de sterpotentie van Kurtis. Ze sluiten een deal en Simmons wordt Kurtis’ manager. Helaas voor Simmons en Blow is hun timing niet de beste. Voor ze het beseffen scheurt een groepje genaamd Sugar Hill Gang hen voorbij met een liedje genaamd Rapper’s Delight, dat direct de hitlijsten opvreet, inclusief een nummer 1 notering in onze landelijke Top 40. Simmons heeft, net als Rubin, een intense hekel aan het popie jopie gehalte van Sugar Hill Gang en hun makkelijke rijmpjes. Het waren posers. Het moest anders. Rubin denkt daar net zo over, de twee ontmoeten elkaar op een feestje en Simmons sluit zich aan bij Rubins piepjonge Def Jam. Essential Def Jam op Spotify De toon word gezet met LL Cool J’s debuutalbum Radio. Kaal en in your face. Terwijl de muziekindustrie op een melodie zit te wachten, smacht naar een funky groove, eigenlijk gewoon denkt; waar is de muziek, gaat de straat helemaal los op Rubins kale less is more productie. LL Cool J maakt het met zijn gretige, piepjonge bravoure onweerstaanbaar. Een half miljoen exemplaren over de toonbank, in de eerste 6 maanden. Spugen in het gezicht van de commercie was nog nooit zo succesvol. Later zou LL Cool J zijn weg vinden als macho ladiesman, en nog steeds kan hij daar succesvol op teren. In 2008 verlaat hij Def Jam na 25 jaar trouwe dienst. LL Cool J Spugen in het gezicht van de commercie was voor Def Jam echter geen doel op zich, eerder een leuke bijkomstigheid. Simmons heeft wel degelijk dollartekens in zijn ogen, meer dan Rubin voelt hij dat Def Jam serieus geld moet pakken. Hij vind zijn geldkraan in de vorm van een stel verveelde punkpubers die hiphop zien als het ultieme neverending feestje. Fight for your right to party; enter de Beastie Boys. Simmons beseft dat een blanke rapgroep een geheel nieuw en groter publiek aantrekt. Debuut Licensed to Ill is een gigantisch succes, als eerste hiphopalbum belandt het op nummer 1 in de Billboard top 100. De feestjes kunnen niet op en de dollars stromen binnen. Licensed to Ill gaat vier keer platinum. Na een lange tour als Madonna’s voorprogramma is de relatie met Simmons echter bekoeld. Rubin ligt daarbij overhoop met Lyor Cohen, die als manager van Run DMC steeds dichter naar Russell Simmons groeit. Rubin verlaat Def Jam in 1987, Simmons betaalt de Beastie Boys geen royalties en de Beastie Boys weigeren een tweede album op te nemen. Ze aarzelen niet en volgen Rubin naar Capitol. Beastie Boys en Russell Simmons Niet onbelangrijk; terwijl de Beastie Boys nog werken aan Licensed To Ill heeft Rubin zijn oog laten vallen op een volgende sensatie. Hij hoort Chucky D op een lokaal radiokanaal freestylen over een track met de naam Public Enemy No 1. Rubin wordt gek, hij heeft zijn ultieme Def Jam stem gevonden; krachtig, rauw en ritmisch. Hij vraagt Chuck D om Def Jam te versterken maar die heeft geen interesse, hij voelt zich te oud voor hiphop (hij was 21). Rubin houdt echter vol en niet veel later hangt Chuck toch aan de telefoon om Rubin zijn visie voor een nieuwe rapgroep, Public Enemy, te presenteren. Een compleet nieuw concept: militant gestijld en politiek geëngageerd, extreem gericht op de sociale positie van de zwarte man en vrouw. Dat alles omlijst door een desoriënterend, ultrachaotisch geluid tot de nok volgestouwd met samples. Chuck D, Flavor Flav en DJ Terminator X brengen de zwarte minderheid naar de voorgrond en een nieuwe lichting maatschappelijk bewuste rappers zouden in hun invloedrijke voetsporen treden. Public Enemy bewijst hun relevantie na het uitbrengen van minstens twee onomstreden hiphopklassiekers. Ze groeien uit tot de belangrijkste hiphopgroep van de jaren tachtig en een behoorlijk deel van de jaren negentig. Public Enemy Op het moment dat aan de ene kant het opscheppen van LL Cool J en aan de andere kant het sociaal-activisme van Public Enemy de tekstuele ruggengraat van hiphop vormgeeft, komt er via Londen een charismatische new kid on the block tevoorschijn. Slick Rick is de eerste echte verhalenverteller die rap kent. Zijn debuut, The Great Adventures of Slick Rick is een ongeëvenaarde luisterbelevenis. Rick is daarnaast een karakter, een entertainer zonder dat hij daarvoor aan street cred moet inlossen. De dikke gouden ketting, het ooglapje, de gouden tand, een arrestatie en uiteindelijk vijf jaar brommen. Slick Rick initieert een nieuwe lichting rappers. Van de straat, maar in staat een intrigerend verhaal over te brengen. Veel Slick Ricks protégés duiken op aan de andere kant van de V.S. en Def Jam begint te beseffen dat er op andere plekken ook geld te halen is. Cohens ogen dwalen af naar Los Angeles, waar N.WA. de Westcoast rapscene zijn bestaansrecht heeft gegeven. Los Angeles blijkt een broedplaats van hiphop-talent en het jaar G-Funk nadert. Cohen reist af naar L.A. en weet Warren G, het stiefbroertje van Dr Dre te strikken. Zijn debuut, Regulate…G-Funk Era wordt een gigantisch succes, in de eerste 3 dagen na de release worden er meer dan één miljoen exemplaren van het album verkocht. Slick Rick en Rev Run (Run DMC, broer van Russell) Ondanks het immense succes van Warren G, die dit nooit weet te evenaren, eindigt hier, en eigenlijk al met de mainstream acceptatie van Public Enemy ook de pioniersfase van Def Jam. De tijden zijn veranderd, hypes ontstaan niet meer op een kantoor maar op blogs, Youtube en Twitter. Een groot en log label als Def Jam is niet meer in staat om vooraan in de meute de trends te zetten. En dat is ook niet erg, Def Jam heeft de afgelopen 35 jaar een indrukwekkende hiphoplegende opgebouwd. Alleen al de eerste 20 pioniersjaren moeten genoeg zijn voor elke hiphopfanaat om tenminste eens in de zoveel tijd, even op je knieën te gaan voor het Rick & Russell altaar in de tempel die Def Jam heet. Begin je gebed hier met de volgende vijf klassiekers. 4 x Essentieel Def Jam LL Cool J Radio [1985] Radio vormt in alle opzichten de kale fundering van een legendarisch label. Het is het eerste album dat op het label verschijnt, lanceert Rick Rubins legendarische producerscarrière en daarmee ook die van LL Cool J. Kaal en zonder franje, James Todd Smith als zeventienjarige extreem zelfverzekerd en overtuigend. Zijn DJ, Cut Creator, legt met zijn pijnlijke precisie zijn scratches over de beat, precies op de juiste momenten de nadruk op LL’s woorden leggend. Rubin wilde met Radio het geluid laten horen waar hij zo van onder de indruk was geraakt in de New Yorkse hiphopclubs en bewijzen dat alleen een harde beat en een harde MC genoeg zijn om een keiharde plaat te maken. Zijn visie voor deze plaat staat bijzonder treffend omschreven op de achterhoes van het album: “Reduced by Rick Rubin”. LL Cool J legt daarnaast zoveel diversiteit in zijn flows dat Radio nergens ook maar een beetje aan urgentie inboet. De belletjes op That’s a Lie’ gecombineerd met LL’s heftige intonatie, de gitaarriffjes en drumfills van Rock The Bells die zijn coupletten versterken, het sensuele/sinistere pianoloopje van proto-hiphopballad I Can Give You More. Alleen Dear Yvette is achteraf gezien een beetje een doodoener, niet nodig. Rubin wist dat hij met LL Cool J een natuurtalent in huis had, het enige dat hij hoefde te doen is ervoor te zorgen dat er een structuur in de nummers kwam, een begin, een einde, opbouw. Het is misschien oneerlijk voor LL’s lange en bewonderenswaardige carrière maar zijn hardste plaat is voor altijd zijn eerste. 3rd Bass The Cactus Album [1989] Waar de Beastie Boys een pure crossover act zijn gingen de blanke jongens van 3rd Bass (2/3 blank) voor ecktuh hiphop. En gelukkig voor hen verlaten de Beasties Def Jam in 1988 zodat er een mooi gaatje ontstaat voor MC Serch en Pete Nice als blanke rapgroep. The Cactus Album is in alle opzichten een overwinning. Hier in tegenstelling tot de Beastie Boys geen altijd aanwezige crossover neigingen, gitaarriffjes, schreeuwraps. 3rd Bass verdient hun respect door met grote passie voor hiphop muziek te maken die geloofwaardig is en ook het respect van de hiphop incrowd geniet . Ze laten er ook geen gras over groeien en gaan het gevecht met de Beastie Boys graag aan met de disstrack Sons of 3rd Bass (“Tourin to wild screams / the Third Son’s born / swarm to the lyrics / cause Serch is your father / Screaming "Hey Ladies," why bother?”). Dat knalt erin. Dan het grappende The Gasface met daarna een net zo gladde als duistere track als Monte Hall, of het door Bomb Squad geproduceerde Oval Office, waar Bomb Squad Serch en Nice met een uitputtende beat uitdagen om op hun hardst te spitten. En spitten doen ze volovergave, elk woord driftig, superstrak op de beat. Serch en Nice waren zuivere ambachtslieden die met onvoorwaardelijke liefde voor hiphop, ambitie en humor een perfect uitgebalanceerd album creëren. Public Enemy It Takes a Nation of Millions to Hold Us Back [1988] Misschien wel de ultieme hiphopklassieker, deze tweede van Public Enemy. Dit is een plaat die gewaardeerd wordt ver buiten de hiphop liefhebbende gemeenschap. It Takes a Nation is een onomstreden hoogtepunt in de Def Jam catalogus, niet alleen als muzikale hoogvliegerij maar ook als introductie van een nieuw bewust besef in hiphop. Chuck D, Flavor Flav en Terminator X geven de hiphopwereld een politiek serieuze kant. Geen onbelangrijke beefs tussen rapcrews, Chuck D zoekt het hogerop en levert keiharde kritiek op de Amerikaanse maatschappij en zijn heilige huisjes (“Impeach the president / puling out the ray gun” – Rebel Without a Pause) . Chuck D’s ritmiek, intonatie en percussieve flow dragen bij aan de urgentie van zijn teksten. Daaronder de bizarre beats van de Bomb Squad, absolute muziekjunks die een onderlaag van totale chaos en verwarring creëeren. De samples van zwarte leiders, Jesse Jackson (Brother’s and sister’s / I don’t know what this world is coming to…”), het legendarische “yeaaah bwoooooy” van Flavor Flav. Luister nog eens naar Rebel Without a Pause, Night of the Living Baseheads, Bring the Noise, Don’t Believe the Hype en je voelt nog steeds die opgefokte sensatie, de kracht en de honger die ze in 1988 veroorzaakten. Slick Rick The Great Adventures of Slick Rick [1988] Run DMC met hun adidaspakken en shell toes zonder veters, de Beastie Boys met hun snapbacks en eeuwige tshirts, Public Enemy en hun militante zwarte outfits, het was niet heel erg opwindend wat hiphop liet zien op modegebied. Slick Rick komt rond 1985 om daar verandering in te brengen. Ricks swagger is dan al op eenzame hoogte, voor het woord swag überhaupt is uitgevonden. En niet alleen zijn flamboyante karakter baren opzien. Slick Rick komt met een debuut dat de hele game op zijn kop zet, nooit eerder was er een rapper die zo eloquent en charmant zijn verhaal vertelde. Je kunt in een gefrustreerde bui best discussiëren over zijn onderwerpen (Treat Her Like a Prostitute, Indian Girl (An Adult Story) maar als je de onweerstaanbare blazers van The Ruler’s Back hoort, die beat is werkelijk not te be fucked with, kun je niet anders dan bewondering hebben voor zijn rapstijl. De climax van Children’s Story, compleet met vertelstemmetjes, zijn typische zachte flow, de totale beheersing van de taal en zijn kwinkslagen zijn tot de op de dag van vandaag niet overtroffen. Warren G Regulate..G-Funk Era [1994] De definitieve g-funk plaat komt in de zomer van 1994 uit op het definitieve hiphoplabel. Je zou zeggen zo hoort het maar Warren G zelf was destijds extreem teleurgesteld dat het definitieve westkustlabel, Death Row hem niet wilde hebben. Regulate is net zo luchtig als pakkend, de beats voelen als een schuimbad, Warren G rapt alsof hij fluitend over een zonnige Long Beach boulevard struint. Alles in laidback stand. Zijn megacoole flow, zijn schijt aan alles houding, de ultieme coolness waarmee hij zijn teksten uitspreekt. Je gaat bijna voorbij aan de schrikbarende scenes die hij beschrijft, want aan dit album ligt een behoorlijk sinistere realiteit ten grondslag. De manier waarop hij “Another sunny day / another bright blue sky / another day, another muthafucka die” rapt op Do You See, alsof hij een ijsje haalt op een doodnormale dag, kippenvel. Of dat nummer dat iedereen en je oma zo langzamerhand kent, die legendarische, ultieme G-funk single, Regulate;, Nate Dogg laat het volgende weten: “Sixteen in the clip and one in the hole / Nate Dogg is about to make some bodies turn cold” . Ik bedoel maar. Warren schakelt net zo snel weer over naar aandoenlijke jeugdherinneringen die hij beschrijft alsof je er zelf bij was, daar in Long Beach. (“Damn the streetlights just came on / and my momma’s in the streets tellin’ me to come home / I hit the gate and I hops on my Schwinn / and I tell the homies aight then / yeah”) De Vergeten Klassieker: Twinz Conversation [1995] Met Warren G haalt Def Jam naast een aardige rapper ook een uitstekend producer in huis. Het beste bewijs daarvan is het debuut van de eeneïge tweeling Wayniac en Trip Locc. G-funk bereikt midden jaren negentig een kookpunt, voor Tha Twinz is het een natuurlijke beweging om samen met hun kameraad richting Def Jam te gaan. Warren G kan op dat moment niks fout doen en heeft zijn producersskills in het jaar tussen Regulate en Conversation alleen maar verbeterd. Deze plaat bevat enkele van de beste westkust-produkties ooit op plaat gezet. Twinz zijn geen begenadigd rappers, ze halen en groot deel van hun kracht uit de perfecte muzikale omlijsting. Warren G schept een luchtige en laidback sfeer vol zacht rollende baslijntjes, bubbelende westkust synths en zomerse soulsamples. Dat maakt het voor het duo een stuk gemakkelijker om lekker los over heen te zwieren. Het levert ultieme westkust zomerklassiekers als Eastside LB en Round & Round op. De twee brengen die sentimentele terugkijk tracks die het zo goed doen in de gfunk tijdperk als weinig anderen, Good Times als ultiem voorbeeld ( “who woulda thought / when we was young this would be / the same ol’ click that ran around in elementary” ) aan de andere kant laten ze heel even een klein stukje van hun donkere Long Beach realiteit horen tijdens het dreigende ragga-achtige 4 Eyes 2 Heads (“almost out the alley / headlights hit my face / fuck it’s the po po / got the strap / so imma break / hit the gate / be smart / do no stupid shit / thinking like a G / in this predicament” ). Conversation haalde een prima plek in de Billboard hitlijst (nr. 36) maar werd snel niet meer gedrukt waardoor het nu en mooie collectable status heeft.